Vücudun fabrikası olarak nitelendirilen karaciğer 500’den fazla fonksiyona sahiptir. Besinleri emer ve zararlı maddeleri kandan uzaklaştırmayı sağlar. Enfeksiyonlarla mücadelede rol oynar; enerji üretmek için gıdaları parçalar; hormon, enzim, protein yapar, demir ve vitaminlerle diğer kimyasalları depolar. Özetle yaşamımızı idame ettirmek için hayati öneme sahiptir. Dolayısıyla karaciğer sağlığımızı da ihmal etmememiz gerektiğini belirten Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Reşat Memişoğlu, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
Dr. Reşat Memişoğlu
İŞTE YAPMANIZ GEREKENLER
Karaciğer sağlığınızı korumak elinizde. Bunun için şu noktalara dikkat edin.
1-Akdeniz tipi beslenin
Meyve, sebze, protein, karbonhidratlardan oluşan dengeli bir diyetle sağlıklı beslenin. Daha az doymuş yağ ve daha fazla bitki bazlı gıdalar tüketin. Akdeniz diyeti mükemmel bir seçim olacaktır. Batı tipi yani fast food beslenmeden kesinlikle uzak durun. Alkolsüz olan ama gaz içeren içeceklerden, sık sık paketli atıştırmalıklardan, hamur işlerinden ve yapay tatlandırıcılardan kaçının. Fruktoz ve diğer basit şekerler karaciğer hastalığının ilerlemesinde rol oynayabilir.
2-İdeal kiloda kalın
Aşırı kiloluysanız, kilonuzun yüzde 7 ile 10’unu bile kaybetmek, yağlı karaciğer riskinizi azaltacak ve hatta bir dereceye kadar gelişebilecek herhangi bir karaciğer sertliği riskini de önleyecektir.
3-Günde 2 fincan kahve için
Araştırmalar kahvenin karaciğer yağlanmasına iyi geldiğini hatta karaciğer kanserinin gelişiminde önleyici bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Çok fazla kahve reflüye yol açabileceğinden dikkatli olun. Günde iki fincan yeterlidir.
4-Hareketsiz kalmayın
Egzersiz karaciğer hastalığı riskini azaltır. Günde en az 30 dakika, haftada 5 gün, sizi sıcak ve hafif nefes nefese bırakacak kadar yapın. Ayrıca tüm ana kas gruplarınızı çalıştırmak için kas güçlendirme aktiviteleri yapın.
5-Hijyene özen gösterin
Ellerinizi sık sık yıkayın. Bu, özellikle hepatit A olmak üzere hastalıkların önlenmesinde önemli bir rol oynar.
6-Hepatit B ve C için test yaptırın
Hepatit B ve C ile uzun süredir devam eden enfeksiyon, karaciğer hastalığı, siroz ve hatta karaciğer kanseri gelişme riskini artırabilir. Piercing veya dövme yaptırdıysanız, korunmasız cinsel ilişki öykünüz varsa veya viral hepatite maruz kaldığınızı düşünüyorsanız, hepatit B ve C için test yaptırın. Hepatit bulaşma riskini önlemek için de tıraş bıçağı, diş fırçası, tırnak makası ve hatta oje gibi kişisel eşyaları paylaşmayın. Akupunktur, dövme, piercing veya kalıcı makyaj gibi iğne içeren uygulamaları sakın merdivenaltı yerlerde yaptırmayın.
7-Hepatit A ve B’ye karşı aşı olun
Hepatit oranının yüksek olduğu yurtdışına seyahat ediyorsanız veya sağlık çalışanları gibi hepatit riski yüksek bir mesleğe sahipseniz, hepatit A ve B’ye karşı aşı yaptırın.
8-İlaçları akıllıca kullanın
Reçeteli ve reçetesiz ilaçları yalnızca gerektiğinde ve önerilen dozlarda alın. Belirtilerinizdeki herhangi bir değişikliği, kullandığınız ilaçlarla birlikte mutlaka doktorunuza bildirin. İlaçlar çok fazla, yanlış tipte veya yanlış alındığında karaciğeriniz zarar görebilir.
9-Bu değerlerinizi normal seviyede tutun
Kolesterol, trigliserit ve kan şekeri seviyelerinizi sağlıklı bir aralıkta tutun. Alkolsüz karaciğer hastalığı, kandaki anormal kolesterol seviyeleri ve benzeri bileşiklerle ilişkilidir. Kandaki herhangi bir aşırı glikoz, karaciğerde yağa dönüşür ve bu da zamanla karaciğer hastalığına katkıda bulunabilir.
10-Alkolü az da olsa kullanmayın
Güvenli miktarda alkol yoktur. Özellikle kadınlar, vücutları için iki kat daha zehirli madde olabileceğinden, alkolün etkilerine karşı daha savunmasızdır. Özellikle ilaçları alkolle karıştırmayın.
11-Sigara içmeyin
Kronik karaciğer hastalıklarında, sigara kullanımı olduğunda yoğun bağ dokusu artışına bağlı olarak ortaya çıkan katılaşma ilerleyebilir. Sigara içmek, kronik hepatit B veya C virüsü enfeksiyonu olan hastalarda karaciğer kanseri gelişimiyle ilişkilidir.
12-Moda diyetlerden uzak durun
Hızlı kilo kaybı vaat eden geçici diyetlerden uzak durun. Çünkü 1 ay içinde 8-10 kilo verecek olursanız karaciğerinizdeki yağlanma artar. Çünkü vücut refleks olarak kendini korumaya çeker. Korumaya çektiği için de yağlanma artar.
13-Detokslara kanmayın
Karaciğer detoks haplarından ve bitkisel diyet takviyelerinden kaçının. Birçok ürün karaciğer detoksu yaptığını iddia eder ancak bu temizliklerin etkinliğini destekleyen klinik veriler yoktur. Bazı diyet takviyeleri karaciğere zarar verebilir. Şişlik, yorgunluk, mide bulantısı, ishal ve sarılığa neden olabilirler. Karaciğer detoksu, sağlık endüstrisi tarafından ürünlerini satmak için kullanılan yanıltıcı bir terimdir. Bu takviyeler her yerde bulunur ve reçete gerektirmez. Bitkisel veya tamamen doğal takviyeler genellikle düşük kalitededir ve besin değeri sunmaz. Bu destekler kesinlikle kullanılmamalıdır.
14-Gazlı spreylere dikkat edin
Bu ürünleri iyi havalandırılan bir alanda kullandığınızdan emin olun ve böcek öldürücüler, mantar ilaçları, boya ve diğer kimyasalları püskürtürken maske takın. Her zaman üreticinin talimatlarına uyun.
15-Stresten kaçının
Bilimsel çalışmalarda, beynin karaciğeri kontrol eden kısmında, stresin karaciğer hasarına yol açabilecek veya tetikleyebilecek kan akışını zayıflattığı bulunmuştur. Bununla birlikte, stres koşulları altında, bağışıklık toleransı kesintiye uğrar ve bu da karaciğerde iltihaplanmaya neden olur.
